ਰਾਤ ਨੂੰ ਘੰਟਿਆਂ ਬੱਧੀ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਨੁਸਾਰ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ ਦੇ ਦੋ ਅਹਿਮ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਇੱਕ ਤਾਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਗਲਤ ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਊਰਜਾ ਦਾ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਾ ਕਰਨਾ। ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਾਤ ਅਤੇ ਪਿੱਤ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਤਾਂ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। Vata dosha ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚਿੰਤਾ, ਚਿੰਤਾ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਜਾਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਵਿਕਾਰ ਜਾਂ ਇਨਸੌਮਨੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਸੌਣ ਲਈ ਗੋਲੀਆਂ ਖਾਂਦੇ ਹੋ? ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਨੁਸਖਿਆਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਮਾਉਣ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਚੁਟਕੀਆਂ ‘ਚ ਨੀਂਦ ਆਵੇਗੀ।
ਤਲੀਆਂ ਦੀ ਮਸਾਜ
ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਮਸਾਜ ਨੂੰ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤੇਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਸਾਜ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਮਨ ਨੂੰ ਚੁਟਕੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਂਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਤੇਲ ਮਿਲੇਗਾ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਂਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਤੇਲ ਨਾਲ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਤਲੀਆਂ ਦੀ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰੋ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਖੂਨ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵਿਅਕਤੀ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਸੌਂ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ
ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਲਈ, ਕਸਰਤ, ਧਿਆਨ ਜਾਂ ਯੋਗਾ ਵਰਗੀਆਂ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਬਣਾਓ। ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਅਸ਼ਵਗੰਧਾ
ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ਵਗੰਧਾ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਦੇ ਨੁਸਖੇ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ। ਅਸ਼ਵਗੰਧਾ ਸਾਨੂੰ ਚੁਸਤੀ ਫੁਰਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਅਸ਼ਵਗੰਧਾ ਅਤੇ ਸਰਪਗੰਧਾ ਦੇ ਨੁਸਖੇ ਨੂੰ ਅਜ਼ਮਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਅਸ਼ਵਗੰਧਾ ਅਤੇ ਸਰਪਗੰਧਾ ਦੇ ਪਾਊਡਰ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪਾਊਡਰ ਬਣਾਓ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਪਾਊਡਰ ਦਾ 5 ਗ੍ਰਾਮ ਕੋਸੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਸੇਵਨ ਕਰੋ। ਇਹ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਦਵਾਈ ਹੈ ਜੋ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਸਰੀਰਕ ਲਾਭ ਵੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਖਾਓ
ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਹਰ ਕੰਮ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 7 ਤੋਂ 7.30 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਾਤ ਦਾ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਦੀ ਆਦਤ ਬਣਾਓ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਐਲੋਪੈਥੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭੋਜਨ ਸੌਣ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 3 ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੇਰ ਨਾਲ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਐਨਰਜੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੌਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਬੇਦਾਅਵਾ (Disclaimer) : ਇਸ ਲੇਖ ਵਿਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਤਰੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਸੁਝਾਵਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਿਸੇ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਸਬੰਧਿਤ ਮਾਹਿਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲਓ।