‘ਮਾਓਰੀ ਹਾਕਾ’ ਜੀ ਹਾਂ, ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਅੱਜਕਲ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਕਾਫੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ 21 ਸਾਲਾ ਐਮਪੀ ਹਾਨਾ-ਰਵਿਤੀ ਮਾਈਪੀ ਕਲਾਰਕ ਦਾ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ‘ਮਾਓਰੀ ਹਾਕਾ’ ਗੀਤ ਗਾਇਆ ਜੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੰਗੀ ਗੀਤ ਹੈ। ਜਿਸ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਉਹ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਉਸਦਾ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ, ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਹ ਅੱਜ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੇ ਹਨ?
ਹਾਨਾ-ਰਵਿਤੀ ਮਾਈਪੀ ਕਲਾਰਕ 170 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣੀ ਹੈ। ਉਹ ਮਾਓਰੀ ਕਬਾਇਲੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵਸਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਪੂਰਵਜ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਮਾਓਰੀ ਨੇਤਾ ਸਨ। ‘ਮਾਓਰੀ’ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਮੂਲ ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਕਬੀਲਾ ਉੱਤਰੀ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹਨ।
ਪੀਡਬਲਯੂਸੀ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਫਲਤਾ ਵਿੱਚ ‘ਮਾਓਰੀ ਅਰਥਚਾਰੇ’ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ‘ਮਾਓਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ’ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ 70 ਬਿਲੀਅਨ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਡਾਲਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 3,63,380 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਇਸ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ 2030 ਤੱਕ 100 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (ਲਗਭਗ 5,19,115 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਮਾਓਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਮੱਛੀ ਫੜਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 50%, ਜੰਗਲਾਤ ਵਿੱਚ 40%, ਲੇਲੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 30%, ਭੇਡਾਂ ਅਤੇ ਬੀਫ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 30%, ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 10% ਅਤੇ ਕੀਵੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 10% ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ।
ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਮਾਓਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ 1290 ਅਧਿਕਾਰੀ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 2022 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ 2630 ਮਾਓਰੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਰੀਬ 42,000 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਓਰੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਆਰਥਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਓਰੀ ਅਥਾਰਟੀ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ 76 ਕਰੋੜ ਡਾਲਰ (ਲਗਭਗ 6322.50 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਓਰੀ ਐਂਟਰਪ੍ਰਾਈਜ਼ਿਜ਼ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ 256 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (ਲਗਭਗ 2130 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਦਾ ਹੈ।