ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਮਾਮਲੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਮ ‘ਚ ਵਰਕਆਊਟ ਜਾ ਡਾਂਸ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਅਚਾਨਕ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਮਾਮਲਾ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ‘ਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਜਿਮ ‘ਚ ਟ੍ਰੈਡਮਿਲ ‘ਤੇ ਸੈਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਅਚਾਨਕ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਸਤੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਜਿਮ ‘ਚ ਕਸਰਤ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਚਨਚੇਤ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ cardiac arrest ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਦੇ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਵੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕੋਈ ਲੱਛਣ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਉਂਦਾ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ cardiac arrest ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ cardiac arrest ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਅਚਾਨਕ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਤੱਕ ਆਕਸੀਜਨ ਨਾ ਪਹੁੰਚਣ ਕਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਡਾਂਸ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਜਿਮ ਵਿਚ ਜਾਨ ਗਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ cardiac arrest ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਲਕਾ ਪਸੀਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦਾ ਲੱਛਣ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੀ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨਾਲ cardiac arrest ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। cardiac arrest ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣੀ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਅਨੁਸਾਰ, 100 ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 3 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ cardiac arrest ਮਗਰੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸੀਪੀਆਰ ਰਾਹੀਂ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਸੀਪੀਆਰ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਨ।
ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ cardiac arrest ਦੇ ਵਧਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਖੂਨ ਦੇ ਥੱਕੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ‘ਚ ਜੰਮੇ ਗਤਲੇ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਖੂਨ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਪ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਲੌਕੇਜ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 15 ਮਿੰਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੇ ਕਿੰਨੇ ਵੀ ਫਿੱਟ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹੋ, ਆਪਣੀ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਰੱਖੋ, ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ cardiac arrest ਦਾ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮੌਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ ਦੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਗੈਸ ਬਣਨਾ
ਅਚਾਨਕ ਗੰਭੀਰ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ
ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਫਸ ਗਈ ਹੈ
ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਜਾਂ ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨਾ
ਬੇਦਾਅਵਾ (Disclaimer) : ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਢੰਗ, ਤਰੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਸੁਝਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਸਬੰਧਿਤ ਮਾਹਿਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ।