ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਨਾਲੋਂ ਮੋਹ ਭੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਉਦਾਹਰਣ ਵਧੇਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਨਾਲੋਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਤਰਜੀਹੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ, 23,533 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ 2021 ਵਿੱਚ ਇਸ ਖਾਈ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਯਾਨੀ ਕਿ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਛੱਡ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ, ਐਸ. ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 2022 ਵਿੱਚ 200,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤੀ ਸੀ – 2011 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅੰਕੜਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ 135 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਛੇਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਚੋਟੀ ‘ਤੇ ਹੈ। 2019 ਵਿੱਚ 21,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿਰਫ 4,413 ਨੇ ਕੀਵੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੇ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ 2020 ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਆਪਣਾ ਦੂਜਾ ਸਥਾਨ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ ਹੈ।
2021 ਵਿੱਚ, ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ, 23,533 ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਲਈ ਆਪਣੇ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਤੋਂ ਲਈ। ਜਦਕਿ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਉਸ ਅੰਕੜੇ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਨੇ ਕੀਵੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਅਪਣਾਈ। 2018 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਭਾਰਤੀ ਨਸਲ ਦੇ ਲਗਭਗ 240,000 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 80,000 ਗੈਰ-ਨਿਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ (ਐਨਆਰਆਈ) ਹਨ ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਬਾਕੀ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ (ਪੀਆਈਓ) ਹਨ।
ਇਸਦੇ ਉਲਟ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 241,000 NRIs ਅਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 255,000 PIO ਹਨ, ਜੋ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੀ ਉੱਚ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। 2021 ਵਿੱਚ, ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਕਿ 163,000 ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 78,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਲਈ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 390,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸਪੁਰਦ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਕਈ ਹੋਰ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਾਂਗ, ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਦੋਹਰੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਸਥਾਈ ਨਿਵਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।